پشت صحنه سناریوی موهن قرآن‌سوزی‌ در اروپا کیست؟

خبرگزاری مهر، گروه بین‌الملل: اهانت به قرآن و اسلام در کشورهای شمال اروپا از قبیل سوئد، هلند و دانمارک در ماه‌های گذشته افزایش قابل توجهی یافته‌است به طوری که در کمتر از ۶ ماه قریب به ۱۰ مورد از این نوع هتاکی‌ها صورت گرفته‌است.

نام «مومیکا سلوان» از شهروندان تندروی سوئدی که اصلیت عراقی دارد، این روزها همواره به گوش می‌رسد؛ فردی که از نگاه ناظران، وابستگی وی به تل‌آویو و نیز جنون شهرت باعث تکرار اهانت به قرآن مجید از سوی او شده‌است.

اما در کنار افراد تندرو، نام احزاب ملی‌گرای تندرو هم به چشم می‌خورد به عنوان مثال «ادوین واگنسفلد» رهبر گروه افراطی اسلام‌ستیز «پگیدا» در هلند یک نسخه از قرآن کریم را پس از پاره کردن و هتک حرمت آن، سوزاند. در موردی دیگر پنج تن از اعضای گروه افراطی «ملی‌گرایان دانمارکی» هم اهانت به قرآن کریم را با سوزاندن این کتاب آسمانی در مقابل سفارت مصر در این کشور تکرار کردند و موارد مشابه دیگر.

جولان تندروها در سایه حمایت دولت‌ها

در حالی که به دنبال تکرار مواردی از سوزاندن قرآن در دانمارک و سوئد، دولت‌های این دو کشور شمال اروپا به تازگی اعلام کرده‌اند که در حال بررسی راه‌هایی برای محدود کردن قانونی چنین اقداماتی هستند اما در واقع چراغ سبز آنهاست که بستر را برای هتک حرمت هموار می‌کند.

در کشورهای اروپایی همزمان که هتک حرمت قرآن با مجوز از ارگان‌های رسمی از قبیل پلیس انجام می‌گیرد، نیروهای امنیتی با تمام توان در راستای حفظ امنیت هتاک قدم برمی‌دارند؛ موضوعی که باعث شده که این رفتار شنیع و غیراخلاقی دائماً تکرار شود.

افزون بر مواضع پلیس و نیروهای امنیتی، سیاست‌گذاری‌های برخی دول اروپایی نیز نقش چشمگیری در جهت‌دهی به افکار عمومی در ارتباط با اسلام و پیروان آن در غرب دارد که با مقایسه و همسنجی دو کشور فرانسه و نیوزیلند می‌توان به عمق ماجرا پی برد؛ فرانسه که بزرگترین حزب راست افراطی اروپا را در خود جای داده و نیوزیلند که با ابزارهای مختلف بر جریان‌های راست افراطی فائق آمده‌است.

از سال ۲۰۱۵ تاکنون دولت فرانسه قوانین مختلفی را با هدف اعمال محدودیت بر مسلمانان و آزادی‌های مذهبی آنان تصویب کرده‌است از جمله قانونی که در سال ۲۰۱۶ به تصویب رسید و پوشیدن حجاب در محل کار را ممنوع می‌کرد. همچنین در سال ۲۰۱۷ ماکرون و دولتش قانونی را تصویب کردند که مسلمانان و مساجد را تحت نظارت شدید دولت قرار می‌داد.

میانه آوریل ۲۰۲۱ نیز مجلس سنای فرانسه پس از ۲ هفته بحث و مذاکره، لایحه «احترام به اصول جمهوری» را با ۲۰۸ رأی موافق و ۱۰۹ رأی مخالف به تصویب رساند. این طور به نظر می‌رسید که هدف از اصلاحات جدید، مبارزه با «افراط گرایی» است ولی در عمل این اصلاحات، والدین را از پوشیدن نمادهای مذهبی آشکار هنگام همراهی فرزندانشان در گردش‌های علمی مدرسه و دختران خردسال را از پوشاندن صورت یا «استفاده از نمادهای مذهبی در فضای عمومی» منع می‌کرد.

نماز خواندن در محوطه دانشگاه و نمایش «پرچم‌های خارجی» در مراسم ازدواج نیز ممنوع شد. پوشیدن «بورکینی» (لباس شنای زنان مسلمان) در استخرهای عمومی که مدت‌ها مورد بحث بود نیز ممنوع اعلام شد. بنابراین لایحه جنجالی مزبور به دلیل هدف قرار دادن کل جمعیت مسلمان فرانسه و تلاش برای «سکولاریزه کردن اسلام» در این کشور مورد انتقاد جدی قرار گرفت. از این رو جامعه مسلمان فرانسه ضمن ایجاد هشتگ HandsOffMyHijab# به راهپیمایی و تظاهرات علیه اقدام ضداسلامی ماکرون و سنا پرداختند.

نیوزیلند اگر چه کشوری اروپایی نیست اما در عمل، نقطه مقابل فرانسه است؛ کشوری که مقامات آن به شدت با راست افراطی و جریان‌های ضداسلامی برخورد می‌کنند. در پی حمله تروریستی ۱۵ مارس ۲۰۱۹ به مسجد «النور» و مسجدی دیگر در محله «لینوود» شهر کرایست‌چرچ نیوزیلند حین اقامه نمازجمعه، ۵۱ تن شهید و ده‌ها نفر دیگر زخمی شدند.

«جاسیندا آردرن» نخست‌وزیر سابق نیوزیلند بلافاصله پس از این حمله، ضمن محکومیت شدید آن و ابراز همدردی با مسلمانان و بازماندگان، قول داد که قوانین مالکیت و حمل سلاح در این کشور را اصلاح کند. دولت این کشور نیز در همین راستا با ممنوعیت تملک و حمل سلاح‌های نیمه اتوماتیک و نظامی موافقت کرد.

از این رو می‌توان استنباط کرد، عملکرد دولتمردان و حاکمان تأثیر مستقیمی بر تشدید یا توقف موج اسلام‌هراسی دارد. همان طور که اقدامات به موقع و سنجیده آردرن در نیوزیلند مانع از تکرار رخدادهای تروریستی در این کشور شد اما در مقابل، اقدامات تحریک‌کننده و محدودکننده مقامات فرانسوی، بستر را برای ظهور بزرگترین و قدرتمندترین حزب راستگرای افراطی در این کشور هموار کرده است.

نگاهی به رفتار ضداخلاقی اعضای جناح‌های راست افراطی مبنی بر هتک حرکت قرآن کریم در میان کشورهایی چون سوئد، دانمارک و هلند نیز از چراغ سبز حاکمان آنها نشان دارد و توهین به اعتقادات قریب به ۲ میلیارد جمعیت جهان در این کشورها با مجوز رسمی و حمایت نهادهای امنیتی صورت می‌گیرد.

ضرورت هم‌صدایی ادیان جهان با اسلام

«هاکان فیدان» وزیر امور خارجه ترکیه چند روز پیش با بیان اینکه «آتش زدن قرآن تحت نظارت دولت‌های اروپایی اتفاق می‌افتد»، هشدار داد: هر چند که حساسیت کشورهای اروپایی در این مورد و برخی مسائل دیگر افزایش نخواهد یافت ولی این کشورها متوجه باشند که همه جنایات در اروپا با سوزاندن کتاب‌ها شروع شد و تاریخ گواهی می‌دهد که کتاب‌های زیادی مانند امروز تحت نظارت دولت سوزانده و اردوگاه‌‎های کار اجباری بعد از سوزاندن کتاب‌‎ها دایر شد و عواقب بعد از آن هم آشکار است.

با نگاهی به تجارب کشورهای اروپایی نیز این نکته آشکار می‌شود که باورهای دینی و مقدسات آنان از گزند تندروها در امان نبوده‌است و بی‌تردید حمایت و حتی سکوت آنان بر تندروی‌های افزون‌تر کمک خواهد کرد تا اینکه این بلا گریبان خود آنها را نیز بگیرد.

هنوز خاطره توهین یهودیان تندرو به مسیحیان در سرزمین‌های اشغالی که در جریان برگزاری یک نمایشگاه هنر در موزه حیفا رخ داد، از ذهن مردم پاک نشده‌است؛ نمایشگاهی که چند سال پیش برگزار شد و تصاویر ارائه شده در آن، توهین واضح و مستقیم به حضرت مسیح (ع) و حضرت مریم (س) به شمار می‌رفت.

در آن زمان واکنش‌های گسترده‌ای از سوی مسیحیان ساکن در فلسطین اشغالی و اصحاب کلیسا نسبت به این اقدام صهیونیست‌ها صورت گرفت که ده‌ها مصدوم نتیجه درگیری نظامیان صهیونیسم و تظاهرکنندگان بود.

حمله یک فرد تندرو به کلیسای «اوگدن» شهری در ایالت آیووای آمریکا در سال ۲۰۲۱ هم نمونه دیگری از تندروی علیه مسیحیت است؛ فردی که صفحات انجیل را پاره کرده و سوزانده بود. او قبل از اینکه زندانی شود، اعتراف کرد که قصد داشته برای کسانی که می‌خواهند در کلیسا عبادت کنند، ترس ایجاد کند.

فرجام سخن

با نگاهی به تجارب تاریخی برخورد تندروها با ادیان و مذاهب گوناگون، آشکارا می‌توان دریافت که افراطی‌گری جدا از اینکه محدود به جغرافیایی مشخصی نیست، آتشی است که تمام باورها و اعتقادات را در می‌نوردد.

شاید درک همین واقعیت است که امروزه مجامعی چون مجمع عمومی و شورای حقوق بشر سازمان ملل در کنار برخی چهره‌های مذهبی و سیاسی جهان از شخص پاپ گرفته تا گوترش و بورل به این موضوع ورود کرده و هتک حرمت قرآن را به شدت محکوم کرده‌اند.

اما جدا از مواضع اعلانی و محکومیت هتک حرمت اسلام و دیگر ادیان، مواجهه با افراط‌گرایان از مجاری قانونگذاری ضروری به نظر می‌رسد؛ همانند اتفاقی که سال گذشته در لهستان افتاد و بر اساس قانون پیشنهادی که توسط یکی از احزاب ائتلاف حاکم ملی-محافظه‌کار لهستان به پارلمان ارائه شد، هر کسی که «آشکارا کلیسا را توهین یا مسخره کند» تا ۲ سال زندانی می‌شود. همچنین اهانت به احساسات مذهبی افراد دیگر از طریق توهین علنی به آنها یا مکانی که برای اجرای عمومی مناسک مذهبی در نظر گرفته شده‌است، یک جرم کیفری محسوب می‌شود که مجازات آن تا ۲ سال زندان است.

بنابراین پس از نزدیک به ۱۰ بار اهانت به اسلام و توهین به اعتقادات بیش از ۲ میلیارد مسلمان در جهان از سوی چند فرد و حزب تندرو آن هم در بازه زمانی شش ماهه، زمان آن رسیده‌است که جهان علیه افراط‌گرایان و حامیان اصلی آن که عمدتاً نظام‌های سیاسی‌اند، یک‌صدا شده و هماهنگ عمل کنند.